T.C.
YARGITAY
İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU
E. 1937/29
K. 1938/10
T. 25.5.1938
HAKSIZ İŞGALDEN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI
ÖZET : Kira alacaklarına ilişkin davalarda Borçlar Kanununun 126. maddesi uyarınca beş yıllık zamanaşımı uygulanır. Akde dayanmayan ve fakat hukuki sonucu itibariyle aynı nitelikte bulunan buna benzer tazminat ve uygun ücret davalarında beş yıllık zamanaşımının cereyan etmesi tabii ve zaruridir. Bu itibarla; haksız surette zapt ve işgal sebebiyle hukuki menfaatleri haleldar olan taşınmaz mal maliklerinin isteyebilecekleri tazminat ( ecrimisil ) davaları hakkında 126. madde hükmü uyarınca beş yıllık zamanaşımı cereyan eder.
Haksız surette zabt ve işgal sebebiyle hukukî menfaatları haleldar olan gayrimenkul maliklerinin talep edebilecekleri (ecrimisil) tazminat davaları, ötedenberi on senelik müruruzamana tabi olduğu içtihat olunmuş iken ahiren bunun hilafında bir ekseriyet tahassül ederek evvelki içtihadın değiştirilmesine mecburiyet hasıl olduğundan bahsile keyfiyetin tevhidi içtihat yoliyle halli lüzumu Temyiz Dördüncü Hukuk Dairesi Başkanlığından bildirilmesi üzerine Heyeti Umumiyece bu işe ait dosyalar tetkik olunduktan ve komisyon tarafından verilen mazbata okunduktan ve söz alan zevatın mütalaaları dinlendikten sonra icabı müzakere olunarak ilk içtimada sülüsan ekseriyet hasıl olamadığından son içtimada mevcudun mutlak ekseriyetile aşağıdaki karar ittihaz olunmuştur.
Zabıtnamelerin tetkikinden anlaşılacağı üzere bu mesele etrafında uzun uzadıya beyan olunan mütalaalar üç noktada hülasa edilebilir :
1 – Borçlar Kanununun 60 ncı maddesindeki müruruzaman müddetinin tatbiki.
2 – Medeni Kanunun 897 nci maddesindeki müruruzaman müddetinin tatbiki.
3 – Borçlar Kanununun 126 ncı maddesindeki müruruzaman müddetinin tatbiki.
Esbabı mucibe:
Fuzulî işgal neticesi talep olunan (ecrimisil) tazminat davaları Borçlar Kanununun 60 ncı maddesinde gösterilen borçlar mahiyetinde olmadığı cihetle bu kabil tazminata ait davalarda mezkur maddede yazılı müruruzaman müddeti kabili tatbik olmadığı 10.6.931 tarihinde tevhidi içtihat suretiyle takarrür etmiş olduğundan bu husus hakkında daha fazla izahat itası lüzumlu görülmemiştir.
İkinci ve üçüncü numaralardaki müruruzaman müddetine gelince : Filhakika Medeni Kanunun 897 nci maddesinde zilyet gasp ve tecavüz fiillerine ve hakkına tecavüz eden kim olduğuna vakıf olur olmaz istirdadı veya tecavüzün menini iddia etmediği halde dava hakkından mahrum olacağı ve zilyet, tecavüzü ve tecavüz edeni daha geç öğrenmiş olsa bile gasp veya tecavüzün vukuu gününden itibaren bir sene geçmekle davanın müruruzamana uğrayacağı gösterilmekte ise de zilyetliğin ihlalinden ve yedin iadesinden tevellüt eden davalar hakkında tatbik edilmesi lazım gelen müruruzamandan bahis olan bu maddenin tevhidi içtihat suretiyle halli istenilen hadiseye şümulü bulunmamıştır. Kaldıki Medeni Kanunun 896 ncı maddesi mucibince zilyetliğin ihlalinden mütevellit davanın tecavüzün refine, sebebinin menine ve zararın tazminine dair olabileceği halde 897 nci maddede münhasıran tecavüzün menine ait dava müruruzamanından bahsedilerek tazminat davasının tabi olacağı müruruzaman hakkında bir şey denmemiştir.
SONUÇ : Haksız surette zabt ve işgal sebebiyle hukukî menfaatları haleldar olan gayrimenkul maliklerinin talep edebilecekleri tazminat davaları hakkında hususî dairece takarrür etmiş olan on senelik müruruzaman müddetinin tatbik edilmesinde de isabet mülahaza olunmamıştır. Çünkü sarih veya zımnî akitten doğan alelumum kira davaları hakkında Borçlar Kanununun 126 ncı maddesi mucibince beş senelik müruruzaman carî bulunmuş olduğundan akte müstenit olmayan ve fakat hukukî neticesi itibariyle ayni mahiyette bulunan bu misillü tazminat ve münasip ücret davalarında da beş senelik müruruzaman cereyan etmesi tabiî ve zarurîdir. Binaenaleyh zikrolunan davalar hakkında da mezkur 126 ncı madde hükmüne tevfikan beş senelik müruruzaman cereyan edeceğine ekseriyetle karar verildi. 25.5.938
İlk yorum yapan siz olun